Alsof hij geen zout in de verse wonde durft strooien. Vlak na de nederlaag tegen Italië verklaarde Roberto Martinez zich “niet te willen laten leiden door emoties”, een dag later blies de bondscoach zijn geplande persconferentie af. Lag de teleurstellende uitschakeling in de kwartfinale van het EK nog te zwaar op zijn maag, schoot de plotse kritiek hem in het verkeerde keelgat of overweegt de Spanjaard om zijn afscheid aan te kondigen? De speculaties over zijn toekomst worden er alvast niet minder op, de twijfels bij een deel van de publieke opinie evenmin. Hier en daar lijkt men Martinez ineens zelfs liever kwijt dan rijk. Maar hoe moet het nu precies verder?
Net als Martinez hult de KBVB zich momenteel in stilzwijgen. Opvallend, al hoeft het feit dat men de rangen in Tubeke voorlopig gesloten houdt niet per definitie slecht nieuws voor de selectieheer van de Rode Duivels te betekenen. Het werk dat hij de afgelopen jaren verrichte, niet alleen als T1 maar tevens als technisch directeur, wordt er per slot van rekening hoog in het vaandel gedragen. Het lot van Frank de Boer, op straat gezet bij Nederland, lijkt Martinez dus niet snel te zullen ondergaan. Integendeel: terwijl de koppen van andere collega’s die hun doelstellingen niet bereikten eveneens op het kapblok liggen, blijft de trainer van het nummer één van de wereld schijnbaar volledig buiten schot. In interne kringen althans, wat er uiteraard wel nog steeds het meest toe doet. Van ruis op de lijn lijkt zelfs na de mislukte missie in München nog lang geen sprake.
GRILLIGE GENTLEMAN
Met de pers en het publiek neemt Martinez, ondanks zijn imago van gentleman, daarentegen wel vaker een loopje. Meestal een leugen om bestwil, zoals de foutieve info over de schade aan Kevin de Bruyne zijn enkel. Af en toe echter ook een rare streek zoals zaterdagmiddag, toen het voorziene mediapraatje om onbekende redenen werd afgelast. Dat de internationals zelf met de noorderzon verdwijnen om nog vlug te genieten van wat welverdiende vakantie, kunnen we best begrijpen. De man aan het roer lijkt het volk evenwel toch een woordje uitleg verschuldigd. Misschien vreesde Martinez wel een paar netelige vragen, of was hij het niet eens met de vrij felle kritiek die na de uitschakeling op sommige plaatsen werd geuit. Mocht dat het geval zijn, heeft de bondscoach bij zij die hem reeds in vraag stelden met zijn nieuwste stunt alleszins alleen maar meer krediet verspeeld.
Sinds zijn aanstelling vijf jaar geleden, toen hij na het drama tegen Wales op Euro 2016 de teugels van Marc Wilmots overnam, deed Martinez nochtans genoeg om het vertrouwen van de Belgen te winnen. Niet zozeer met zijn mooie woorden, maar vooral met daden. Onder zijn bewind voert ons land nu al bijna drie jaar onafgebroken de FIFA-ranking aan, in de EK –en WK-voorrondes lieten de Rode Duivels nauwelijks een steek vallen. In de tussentijd sneuvelde het ene record na het andere, en in 2018 volgde de kers op de taart met een halve finale op het WK. Natuurlijk kreeg de voormalige trainer van onder meer Everton een ongeziene verzameling aan talent onder zijn hoede, maar niemand die de voorbije jaren afbreuk deed aan het aandeel van Martinez in het huidige succes. Zijn skills als people manager gooiden hoge ogen, en ook op tactisch vlak maakte hij geregeld indruk.
BALBEZIT 40-60
Net zoals op het WK, toen Mousa Dembélé in de verloren halve finale tegen Frankrijk geen goede zet bleek op de linkerkant, liet de charmante Catalaan nu helaas op een slecht moment een aantal steken vallen. Al viel er op zijn basisopstelling dit keer alvast weinig aan te merken, integendeel: verrassing Jérémy Doku ontpopte zich tot de beste man aan Belgische zijde. Toch komt Martinez zowaar voor het eerst onder vuur te liggen. Dieper ingaan op de feiten doen we later elders nog, maar kort samengevat worden hem drie zaken verweten: een gebrek aan tactische flexibiliteit, een wankele wisselpolitiek en een tekort aan initiatief van bij de start. Geen onterechte bemerkingen, vooral dan wat die eerste twee zaken betreft. Bovendien bleek Martinez zelf zich vrijdagavond ook van het derde punt bewust. "Dit was niet ons normale spel", klonk het na afloop met een diepe zucht.
Dat het balbezit op een gegeven moment in de eerste helft ruim 60 procent voor de Italianen bedroeg, zal inderdaad niet de bedoeling zijn geweest. Hun kenmerkende hoge pressing wat lager opvangen en zelf proberen prikken op de tegenaanval, was op zich echter geen slecht idee. Voor aanvang van het EK pleitten velen zelfs nog voor een soortgelijke pragmatische aanpak als die waarmee Frankrijk ons drie jaar geleden van de wereldtitel hield. Dat de Rode Duivels in vergelijking met het WK in Rusland een pak minder harten zouden veroveren, moesten we er dan maar bijnemen. Het bleek een accurate voorspelling, jammer genoeg zonder het gewenste resultaat. Kan gebeuren wanneer je vroeg in het toernooi tegen een alsmaar groeiende medekandidaat voor de eindwinst botst. Vraag dat maar aan Duitsland. Al mocht het ook in de vorige wedstrijden net iets meer zijn.
GEEN WILMOTS 2.0
Daarom pleiten voor een ontslag van de bondscoach, zoals hier en daar geopperd wordt, lijkt evenwel een brug te ver. Hoewel de teleurstelling vandaag nog overheerst, verlaten de Belgen het EK enigszins met opgeheven hoofd. Italië verdiende de zege, maar speelde onze landgenoten zeker niet van de mat. Geen aftocht met het schaamrood op de wangen zoals Nederland of Frankrijk een ronde eerder dus. Martinez liet dan weer zowel voor als tijdens de match na om enkele aanpassingen te maken, maar beging geen groteske blunders. Noch tijdens het toernooi, noch in zijn selectie vooraf. Of het moet de farce met Nacer Chadli zijn. Bovendien zaten de omstandigheden niet altijd mee, met blessurezorgen omtrent Axel Witsel, Kevin De Bruyne, Eden Hazard en Timothy Castagne. Net als het individuele foutje van Jan Vertonghen zaken die Martinez niet onder controle heeft.
Akkoord, zowel het spelpeil doorheen het toernooi als het eindstation in de kwartfinale bleef onder de verwachtingen. Redenen om daarom te twijfelen aan de man wiens naam drie jaar geleden nog luidkeels gescandeerd werd in Brussel, zien we echter niet. Vooral omdat men er in de kleedkamer blijkbaar net hetzelfde over denkt. Ondanks de fikse domper viel er vrijdag per slot van rekening geen slecht woord over Martinez of diens wedstrijdplan te rapen. Nochtans deinzen diverse zwaargewichten in de selectie er indien nodig geacht niet voor terug om openlijk de keuzes van de bondscoach in vraag te stellen. Denk maar aan hoe Thibaut Courtois meermaals de confrontatie met Wilmots aanging, tot het boeltje na de nederlaag tegen Wales ontplofte. Niet veel later mocht Wilmots zijn biezen pakken, waarop Martinez aan zijn inmiddels al vijfjarige termijn begon.
STILTE IN TUBEKE
Net als toen strandt het schip in de kwartfinale, met dat verschil dat de tegenstander nu van een beter kaliber was. Bovendien zit er dit keer na al die tijd nog geen wrevel op de relatie. Martinez speelt soms spelletjes met de media, maar wordt door zijn spelersgroep – toch de voornaamste stakeholders – op handen gedragen voor zijn professionalisme, positieve aanpak en beschermende houding. Zolang zij tevreden zijn over de samenwerking en hem steunen, waar het dus alle schijn naar heeft, is er geen vuiltje aan de lucht. Met ook de bondslui op één lijn zijn er bijgevolg weinig signalen om aan te nemen dat de Spanjaard zijn contract, vorig jaar verlengd tot na het WK 2022, niet gewoon uitdoet. Op voorwaarde dat hij zélf geen andere uitdaging kiest uiteraard. De voorbije jaren werd Martinez, die sowieso nog wil terugkeren in het clubvoetbal, aan diverse topploegen gelinkt.
Wie weet loert er wel een concreet voorstel uit La Liga of de Premier League om de hoek? Laat ons hopen van niet, want in dat scenario staan er weinig kandidaat-opvolgers klaar. Michel Preud’homme? Thierry Henry? De keuzes zijn beperkt. Neen, op basis van zijn staat van dienst alleen al moet Martinez in Qatar samen met de alsmaar ouder wordende Gouden Generatie nog een laatste keer op zoek gaan naar eeuwige glorie. Daarna splitsen allicht de wegen, eerder lijkt een afscheid niet aan de orde. Tenzij de goedlachse gentleman straks zelf met een persconferentie op de proppen komt waarop hij ons allen verrast natuurlijk. Of hij zijn belangrijkste troefkaart, namelijk zijn prima band met de spelers, plots verliest. Tenslotte zijn het uiteindelijk toch zij die de touwtjes, en daarmee dus ook zijn lot, in hun Duivelse handen houden. Voorlopig zit Martinez safe. Wachten op nieuws vanuit Tubeke.
